Ruim 45 procent is de prijs van ruwe olie gestegen, in twaalf maanden tijd. Dat is ook te merken aan de pomp in Nederland. Benzine en diesel zijn beide een stuk duurder geworden.
Kostte een liter euro ongelood twaalf maanden geleden gemiddeld nog ongeveer 1,44 euro, inmiddels is dat ruim 1,56 euro, zo blijkt uit data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Onderstaande grafiek, samengesteld door databureau Statista voor Business Insider Nederland, geeft de prijsontwikkeling van benzine en diesel weer.
Een kanttekening die bij bovenstaande benzine- en dieselprijzen gemaakt kan worden, is dat de data afkomstig zijn van tankpasuitgever Travelcard. Tankpassen worden veel gebruikt voor leasecontracten, waarbij het mogelijk is dat er bijvoorbeeld relatief grote kortingen worden gegeven.
De gemiddelde literprijs van benzine is gestegen van van 1,44 euro naar 1,56 euro, wat er op neerkomt dat een volle tank van 45 liter 5,40 euro duurder is geworden.
Adviesprijzen benzine
Een andere maatstaf voor benzine- en dieselprijzen zijn de adviesprijzen van grote oliemaatschappijen - een deel van de pompstationhouders geeft een min of meer vaste korting ten opzichte van die adviesprijzen.
Kijk je naar het gemiddelde van de adviesprijzen, dan lagen die voor Euro 95 een jaar geleden op ongeveer 1,53 euro per liter en begin dit jaar was dat ruim 1,66 euro per liter, blijkt uit data van de site Brandstofprijzen.info. Ook hier is sprake van een stijging van ruim 8 procent.
Maar hoe kan het nu dat de benzineprijs ongeveer 9 procent is gestegen, terwijl de prijs van ruwe olie ruim 45 procent is opgelopen in twaalf maanden tijd? Daarvoor moet je een paar stappen maken.
Olieprijs in dollar en euro
Op de eerste plaats betreft de prijsstijging van 45 procent de olieprijs in dollars. Voor de Nederlandse benzine- en dieselprijzen is uiteindelijk de europrijs van ruwe olie relevant.
Omdat afgelopen jaar de euro zwakker is geworden ten opzichte van de dollar, is het inkopen van in dollars geprijsde olie duurder geworden. Dat zie je terug in de europrijs van ruwe olie - die is nog de afgelopen twaalf maanden nog iets harder gestegen dan de prijs in dollars, te weten ruim 50 procent. Ruwe olie wordt afgerekend in vaten van 159 liter.
Volg de actuele olieprijs op finanzen.nl.
Benzineprijs en belastingen
Belangrijk is vervolgens om naar de invloed van belastingen te kijken. Want de Nederlandse pompprijs voor benzine bestaat voor ongeveer twee derde uit accijns en btw. Dit betekent dat een stijging van de ruwe olieprijs maar beperkte invloed heeft op de pompprijs.
In bovenstaande tabel is te zien dat bij een benzineprijs van 1,56 euro de productprijs bij de raffinaderij ongeveer 33 cent is. Als dit gedeelte van de benzineprijs met tientallen procenten fluctueert, is dat absoluut gezien maar iets meer dan 10 cent.
Daarnaast is in bovenstaande tabel nog ongeveer 19 cent ingeruimd voor handel, winstmarges en kortingen. "Naast de ruwe olieprijs en belastingen spelen handel en opslag van brandstofproducten een steeds grotere rol in de prijsvorming", zegt de woordvoerder van NOVE desgevraagd. NOVE is de branchevereniging van zelfstandige brandstofhandelaren in Nederland.
Branchevereniging BETA van tankstationhouders benadrukt in dit verband dat het per exploitant sterk kan verschillen hoe er wordt ingekocht en welke kortingen worden gegeven. "Sommige klanten kopen in via de groothandel, andere werken met kortingen ten opzichte van de adviesprijs." Dit zorgt ervoor dat de prijzen per tankstation weer fors kunnen verschillen.